TURNA

Çelebi Lalesi (Tulipa clusiana)  Çelebi Lalesi (Tulipa clusiana) aynı zamanda Bornova Lalesi olarak da bilinir, Türkiye’de doğal ortamında kayıtlarda yalnızca İzmir-Bornova civarında yer almış olup, kapsamlı araştırmalar sonucunda doğada artık var olmadığına ulaşılmıştır. Türün kontrolsüz toplama ve hayvan otlatılması gibi nedenlerle bölgede yok olduğu belirlenmiştir. Ancak İzmir ve Aydın bölgelerinde hobi bahçelerinde ve kültürel ortamlarda soğan ve tohumlarına rastlanmış, 2021–2023 yılları arasında yürütülen projelerle bu materyallerden yavru soğanlar çoğaltılmış ve çimlenme sağlanarak sürdürülebilirlik ve gelecek nesillere aktarım imkânı yaratılmıştır. Hazırlayan: Rüya Uzunlar

  Kaz Sümbülü(Muscari latifolium)       Kaz dağlarında yetişen ve yörede  “Dağ sümbülü” olarak da bilinen bu endemik bitki, çok yıllık soğanlı bir bitkidir.İlkbaharda, sapın üst kısmında leylak-menekşe tonlarında 15–40 çiçekli bir salkım oluşturarak çiçek açar. Bitkinin geniş yaprakları sayesinde çiçeklenme mevsimi dışında bile kolayca fark edilebilir, kışın -20 °C’ye kadar dayanabilir ve her yıl aynı soğandan yeniden filizlenerek büyür. Kendine has hoş kokusu sayesinde tozlaşmayı sağlar ve arı gibi böceklerin beslenmesine katkı sağlar.  Kaz Dağları’ndaki dar dağılımı ve habitat özellikleri nedeniyle bu bitkinin korunması bölgedeki biyolojik çeşitlilik açısından kritik önemdedir. Hazırlayan: Ecrin Nur Başar

  Yedidüğme (Centaurea Polyclada)     Kazdağları'nda yetişen nadir endemik bir çiçekli türdür. Genellikle kayalık ve güneşe açık, iyi drene olan alanlarda görülür. Sarı ya da beyazımsı küçük yıldız biçimli çiçekler açan, sukkulent (etli yapraklı) yapısıyla dikkat çeker. Kazdağları'nın iklimine uyum sağladığı için kurak dönemlerde bile dayanıklılık gösterir. Bu bitkinin korunması, bölgedeki biyolojik çeşitliliğin devamı açısından oldukça önemlidir. Hazırlayan: Ecrin Nur Başar

  Güzelsoğan (Allium kurtzianum)        Türkiye’ye özgü endemik bir soğanlı bitki türüdür. Soğangiller (Amaryllidaceae) ailesine ait olan bu bitki, özellikle iyi drene olmuş, güneşli ve kalkerli topraklarda yetişir. Çok yıllık bir yapıya sahip olan Güzelsoğan, renkli ve gösterişli çiçekleriyle dikkat çeker; bu nedenle süs bitkisi olarak da değerlendirilebilecek potansiyele sahiptir. Türkiye florasında sınırlı bir yayılışa sahip olan bu tür, doğal zenginliğin önemli bir parçası olarak korunması gereken bitkiler arasında yer alır. Hazırlayan: Ecrin Nur Başar

Kazdağı Göknarı Kazdağı Göknarı, yalnızca Türkiye’nin Kazdağı bölgesinde doğal olarak yetişen, dünyada başka hiçbir yerde bulunmayan son derece nadir ve değerli bir göknar türüdür. Halk arasında “Belumu” adıyla da bilinen bu ağaç, 30 metreye kadar ulaşabilen boyu, iğne yaprakları ve silindirik kozalaklarıyla hem görsel hem de ekolojik açıdan dikkat çeker. Kazdağı’nın yüksek ve serin yamaçlarında sınırlı bir yayılım gösteren bu tür, sadece endemik olmasıyla değil, aynı zamanda sahip olduğu karbon emici özelliğiyle de iklim dengesi açısından büyük önem taşır. Çift yüzlü yaprakları, gölge ve nemli koşullarda gösterdiği hızlı büyüme, yaşlandıkça çatlayan kabuğu ve yeraltına derinleşen kazık kök sistemiyle doğanın mucizesi gibidir. Türkiye’nin en önemli bitki çeşitliliği alanlarından biri olan Kazdağları, yaklaşık 32 endemik bitki türüne ev sahipliği yapar ve Kazdağı Göknarı bunlardan biridir. Ancak doğal yayılım alanının dar olması ve insan kaynaklı tehditler, bu göknar türünü risk altına...

Şehit Karanfili (Dianthus ingoldbyi Turril)        “Ulusal Biyolojik Çeşitlilik Envanter ve İzleme Projesi” kapsamında Dianthus ingoldbyi Turril (Şehit karanfili) gerek tür düzeyinde gerekse yaşam alanı olan habitat düzeyinde izleme programına alınmıştır. Dünya’da Türkiye ve Yunanistan’da yayılış gösterir. Türkiye’den Çanakkale ve Edirne’de kaydı bulunmaktadır.       Şehit Karanfili (Dianthus ingoldbyi Turril) 1924 yılında tespit edilmiş olup, tehdit altındaki endemiklerimizden biridir.  Dianthus ingoldbyi türü, tarihimizin en büyük destanlarından biri olan 1915 Çanakkale savaşlarında şehit düşen askerlerimize atfen şehit karanfili olarak adlandırılmıştır.  Türün yayılış alanının dar olması ve birey sayısının sınırlı olması sebebiyle türün korunması ve izleme programına alınarak izlenmesi önem arz etmektedir. Hazırlayan: Elif YILMAZ  

  Balık kartalı (Pandion haliaetus)          Suya dalarak avlanabilen tek yırtıcı kuş türüdür. Orta büyüklükte, uzun kanatlı, beyaz gövdeli bir yırtıcıdır. Balık kartalı, doğan kuşundan sonra en yaygın ikinci dağılmış yırtıcı kuş türüdür ve dünya çapında dağılmış olan sadece altı kara kuşundan biridir. Antarktika hariç tüm kıtaların ılıman ve tropikal bölgelerinde bulunur. Hazırlayan: Cemre Doğa YILMAZ